آشنایی با نامگذاری 30 استان کشوربه روایت تاریخ کهن تا عصر حاضر 

 1- آذر بایجان شرقی

1 - مرکز آذربایجان شرقی – شهر تبریز

مساحت 45491 کیلومتر مربع معادل  2.8%  از وسعت کشور

مرتبه 11 را در کل وسعت  کشوررا دارا است .

2 – سرشماری نفوس و مسکن در سال 1385

تعداد 3.603.456 نفر معادل 5.11% از کل جمعیت ایران 

3 – آخرین تقسیمات کشوری  دارای : 19 شهرستان و 43 بخش و 58 شهر و 141 دهستان 

مدارات در نصف النهار گرینویچ : 

-         مدار36 درجه و 45 دقیقه تا 39 درجه و 26 دقیقه عرض شمالی

-         مدار 45 درجه و 50 دقیقه تا 48 درجه و 22 دقیقه طول شرقی

===================================================

 الف - علل تاریخی در نامگذاری آذر بایجان  

در زمان حکومت اسکندر مقدونی بر ایران  در سال 331 ق.م  سردار ایرانی  بنام آئورپات که شهر بان منطقه ماد کوچک بود در این سرزمین قیام کرد وآنگاه با اتنعقاد عهد نامه ای از واگذاری آذربایجان به دست یونانی ها جلو گیری نمود و اسکندر بدین شرط که آئورپات خود را تابع امپراتوری اسکندر می داند او را حکمران و نماینده خود در آذربایجان باقی گذارد . پس از مرگ اسکندر و اختلاف و خونریزی بین جانشینانش بر سر کسب قد رت ؛ عاقبت آئورپات حاکم منطقه شد .و مردم به پاس خدمات وی در جلوگیری از نفوذ بیگانگان در این منطقه  - ماد کوچک – را به نام آن سرور نهادند .

ئورپات در زمان داریوش سوم ؛ ساتراب ماد بود و در جنگ داریوش و اسکندر در محلی به نام گوگاما فرماندهی سپاهیان مادی ؛ کادوسی ؛ آلبانی و ساکانی رابرعهده داشت .

از آن پس نام آذر بایجان فعلی در تاریخ آئورپاتکان نامیده شد و در تطور زمان نامهای مختلفی برآن منطقه قرار داده شد که در کتب تاریخی ذکر آن ها به میان است ازجمله :

 آئور پاتکان – آذر آبادگان – آذربادگان – آذربایگان – آذربایجان (فعلی )

بعد ها یونانی ها  - آئور پات _را ساتراب نشین می خواندند .

از دلایل اصلی در نامگذاری این منطقه به آذر بایجان به علت وجود آتشکده معروف آذرگشسب و دیگر آتشکده ها است ؛ که نام آذر بایجان را به خود گرفت . 

معنی لغوی آئورپات  یعنی در پناه آتش 

ب – علل تاریخی در ثبت  زبان ترکی در آذر بایجان شرقی 

زبان نوشتاری و گویش منطقه آذربایجان تا قبل ازدوره حکومت های ترک زبان  - تا تی – بوده است .

زبان تا تی شاخه ای از زبان مادی است .تغییر زبان از تات به ترکی آذری از زمان تسلط سلجوقیان آغاز شد و در دوره سلطنت ترکمن ها و آغاز عصر صفویان بیشتر شهر ها و روستاها را شامل می شد . 

زبان ترکی وارد شده به آذربایجان از شاخه آغوز  است .در واقع زبان های ترک تبار از گروه زبان آلتا ئی است .

خاستگاه اصلی این زبان در استپ های جنوب سیبری بوده است و گویندگان اصلی آن را زرد پوستان تشکیل می دهند .

ج – ریشه  نام آذربایجان در تاریخ ملل و ادیان 

 1-آذربایجان  در زبان فارسی میانه     آتور پاتکان

2 -  در آثار کهن فارسی               آذربادگان  یا آذربایگان

3 – در فارسی کنونی                  آذربایجان

4- در یونانی                          آئور پاتنه

5 – در یونانی بیزانسی                 آذربیگانون

6 – در ارمنی                           آتراپاتکان

7 – در سریانی                         آذرتایغان

=======================

در سال 1372 شهر اردبیل از استان آذربایجان شرقی منفک و مستقلأ به عنوان یک استان به مجموعه استانهای کشور معرفی شدد .

همه جای ایران سرای من است

چه نیک و چه بد از برای من است

 در نگارش های بعدی (2) شما را با  آذر بایجان غربی آشنا خواهم نمود.

ادامه دارد.......